Tinh giản biên chế: Tăng tuổi nghỉ hưu, sao lại c ướp ghế của người có năng lực?
Đó là một trong rất nhiều băn khoăn của đại biểu Quốc hội liên quan đến đề xuất tăng tuổi nghỉ hưu tại dự thảo Bộ luật Lao động (sửa đổi). Chiều 12/6 Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án bộ luật này.
Tổng hợp ý kiến thảo luận tại các tổ ngày 29/5 của Tổng thư ký Quốc hội cho thấy có rất nhiều ý kiến khác nhau về tuổi nghỉ hưu.
Tại dự thảo, Chính phủ trình 2 phương án để Quốc hội xem xét, cho ý kiến.
Phương án 1, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường: cứ mỗi năm tăng thêm 3 tháng đối với nam và 4 tháng đối với nữ cho đến khi nam đủ 62 tuổi, nữ đủ 60 tuổi.
Phương án 2, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường: cứ mỗi năm tăng thêm 4 tháng đối với nam và 6 tháng đối với nữ cho đến khi nam đủ 62 tuổi, nữ đủ 60 tuổi.
Chính phủ đề xuất lựa chọn phương án 1 vì đây là phương án có ưu điểm hơn, phòng tránh cao hơn các rủi ro khi điều chỉnh tuổi đối với thị trường lao động, tránh gây sốc thị trường lao động, giữ được ổn định xã hội và phù hợp với thông lệ quốc tế.
Thảo luận tại tổ, nhiều ý kiến tán thành tăng tuổi nghỉ hưu, nhưng cần đánh giá, phân loại và có danh mục cụ thể theo từng nhóm lao động cụ thể để xác định rõ những nhóm có thể tăng tuổi nghỉ hưu (ví dụ: công chức, người làm nghiên cứu khoa học…), những ngành nghề, công việc đặc thù không nên tăng (người lao động trực tiếp, giáo viên mầm non, tiểu học, nghệ sĩ xiếc, người làm nghệ thuật, vận động viên thể thao và cán bộ, công chức cấp xã…).
Nhiều đại biểu đề nghị ban soạn thảo làm rõ cơ sở khoa học của đề xuất tăng tuổi hưu lên 60 đối với nữ và 62 đối với nam, đồng thời phân tích rõ những ưu điểm, nhược điểm của từng phương án về độ tuổi và lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu.
Một số ý kiến đề nghị đánh giá tác động toàn diện, thận trọng trên nhiều khía cạnh: tuổi thọ và tuổi thọ mạnh khỏe, đặc thù lao động Việt Nam chủ yếu là lao động giản đơn, thủ công, hao tốn sức lực, các nước trên thế giới tăng tuổi nghỉ hưu do thiếu hụt lao động trong khi Việt Nam có lực lượng lao động trẻ, dồi dào cần được tạo điều kiện tham gia thị trường lao động…
Đại biểu cũng băn khoăn về đề xuất tăng tuổi nghỉ hưu trong bối cảnh đang thực hiện tinh giản biên chế, công tác quy hoạch cán bộ, cơ hội giải quyết việc làm cho lao động trẻ, nhiều doanh nghiệp không muốn sử dụng lao động lớn tuổi…
Tổng thư ký Quốc hội cũng cho biết, một số ý kiến đề nghị quy định tuổi nghỉ hưu của nam và nữ bằng nhau (cùng 60 hoặc 62 tuổi), không nên tăng theo lộ trình mỗi năm mấy tháng khác nhau giữa nam và nữ.
Ý kiến khác cho rằng nên thực hiện tăng tuổi nghỉ hưu theo 2 giai đoạn, trước mắt tăng khoảng 2 – 3 tuổi đối với nữ, 2 tuổi đối với nam, sau một thời gian sẽ điều chỉnh tiếp thì dễ đồng thuận xã hội hơn quy định ngay lộ trình tăng 5 tuổi đối với nữ.
Một số vị đại biểu ý kiến đề nghị thực hiện lộ trình tăng với nam mỗi năm kéo dài 2 tháng, nữ 3 tháng. Có ý kiến đề nghị lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu với nữ có thể kéo dài 20 năm hoặc 30 năm để không tạo ra thay đổi quá đột ngột.
Đại biểu cũng góp ý, nên quy định việc tăng tuổi nghỉ hưu trong các luật chuyên ngành như Luật Cán bộ, công chức, Luật Viên chức, Luật Công an nhân dân, Luật Sĩ quan quân đội nhân dân Việt Nam, Luật Tổ chức Toà án nhân dân, Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân…; một số ý kiến đề nghị rà soát kỹ và làm rõ khi bộ luật được thông qua thì quy định tuổi nghỉ hưu trong các văn bản pháp luật khác sẽ được sửa đổi thế nào.
Đề nghị nữa của đại biểu là cần làm rõ các vấn đề liên quan đến chế độ bảo hiểm xã hội khi tăng tuổi nghỉ hưu, bổ sung quy định về chế độ bảo hiểm xã hội đối với người đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ số năm tham gia bảo hiểm xã hội và ngược lạị, bổ sung quy định về tuổi nghỉ hưu đối với lao động làm việc ở khu vực có phụ cấp khu vực 0,7.
Một số vị đại biểu cho rằng cần chú trọng bảo đảm bình đẳng giới trong điều chỉnh tuổi nghỉ hưu, quy định cơ chế để thực hiện quyền nghỉ hưu ở tuổi 55 đối với nữ, 60 đối với nam và tạo điều kiện ưu tiên cho lao động nữ nghỉ hưu sớm.
NGUYỄN LÊ
