Mối lo ngại mang tên “Trung tâm nhiệt điện Vĩnh Tân”
Thời gian qua, nhiều người dân địa phương xung quanh nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 2 (Tuy Phong, Bình Thuận) đã xuống đường biểu tình phản đối nhà máy thải bụi than và xỉ gây ô nhiễm môi trường đất liền và vùng biển nghiêm trọng. Không chỉ vậy, đời sống của hàng ngàn hộ dân vốn đã thiếu thốn nay lại càng khó khăn hơn vì hoa màu thất thu, tôm cá chết trôi nổi, nguồn nước nhiễm bẩn.
Cùng với hiểm họa ô nhiễm môi trường là mối lo ngại mất quyền kiểm soát, quản lý về tay Trung Quốc ở các trung tâm nhiệt điện. Đặc biệt là ở nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 2 với 85% vốn do Ngân hàng Xuất nhập khẩu, ODA Trung Quốc đầu tư và Tập đoàn Điện khí Thượng Hải thi công.
Từ ô nhiễm môi trường đến mối đe doạ an ninh quốc gia
Vụ việc trên lại một lần nữa gióng lên hồi chuông báo động về tình trạng hầu hết các dự án hạ tầng trọng điểm quốc gia nói chung và các dự án nhiệt điện nói riêng suốt mấy năm qua đều rơi vào tay nhà thầu Trung Quốc. Ngành điện lực hiện có hơn 20 dự án nhiệt điện đang triển khai thì đến hơn 3/4 dự án do nhà thầu Trung Quốc làm tổng thầu bao gồm thiết kế, cung cấp thiết bị công nghệ và thi công xây dựng công trình (EPC). Còn ngành công nghiệp xi-măng đang triển khai 24 dự án thì nhà thầu Trung Quốc làm tổng thầu EPC đến 23 dự án.
Trong các dự án do nhà thầu Trung Quốc thực hiện thì tình trạng chung đều là chậm tiến độ hàng năm trời, công nghệ lạc hậu, tốn nhiên, hay hỏng hóc, ô nhiễm môi trường, đội giá công trình lớn, đội ngũ nhân công người Trung hùng hậu, phụ thuộc vào linh kiện và phụ tùng thay thế của Trung Quốc… Nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 2 là một trong số những dự án nói trên. Thậm chí, nếu mối quan hệ không tốt đẹp, anh bạn thâm hiểm này có thể vô hiệu hóa hoạt động luôn nhà máy này.
Hiện nay, nhà máy Nhiệt điện Vĩnh Tân 2 chỉ là 1 trong số 3 nhà máy nhiệt điện thuộc trung tâm nhiệt điện Vĩnh Tân rơi vào tay nhà thầu Trung Quốc. Trong khi, ông Đặng Tiểu Bình từng thẳng thừng tuyên bố trước bàn dân thiên hạ: “Người Trung Quốc làm gì cũng có tính toán”. Để biết được sự “tính toán” của người Trung thâm hậu thế nào và hiểm hoạ mang tên “Trung tâm Nhiệt điện Vĩnh Tân” lớn đến đâu, chúng ta còn cần xét thêm một dữ kiện quan trọng nữa: Vĩnh Tân có phải là một vị trí hiểm yếu về an ninh – quốc phòng hay không?
Một người dân ở xã Vĩnh Tân cho rằng vùng đất này chính là yết hầu của Nam Trung Bộ, nơi “núi thò chân ra biển”. Quốc lộ 1A độc đạo đi qua với một bên là núi, một bên là biển và không còn con đường nào khác nối liền Nam Bắc ở vùng duyên hải này. Hơn nữa, tháng 4 vừa qua, dự án Bến cảng Tổng hợp Vĩnh Tân cũng đã khởi công xây dựng. Rõ ràng, với những lợi thế này, trung tâm nhiệt điện Vĩnh Tân là một khu vực xung yếu về an ninh – quốc phòng.
Với việc 3 trong số 4 nhà máy ở đây là do nhà thầu Trung Quốc làm tổng thầu EPC thì tại trung tâm nhiệt điện Vĩnh Tân sẽ luôn có hàng nghìn người Trung Quốc bám chặt vùng đất hàng chục năm nữa. Thậm chí, họ còn lấy người Việt, sinh con, lập nghiệp và hình thành cả những con phố, hàng quán mang biển hiệu chữ Trung Quốc. Khi có biến động, những “thành phần nằm vùng” này sẽ làm tê liệt hoàn toàn trung tâm nhiệt điện, chia cắt giao thông Bắc – Nam, tạo điều kiện cho hải quân Trung Quốc từ Hải Nam và các căn cứ quân sự ở Trường Sa ồ ạt đổ bộ qua cảng Vĩnh Tân, khống chế hoàn toàn khu vực yết hầu của vùng duyên hải Nam Trung Bộ này.
Ai đó có thể lạc quan cho rằng trong thời đại ngày nay, Trung Quốc sẽ không dám mạo hiểm xâm lược Việt Nam, bởi điều đó ẩn chứa rất nhiều rủi ro. Hơn nữa, binh pháp Trung Quốc vẫn quan niệm: “Đánh mà thua là hạ sách, đánh mà thắng là trung sách, không đánh mà thắng mới là thượng sách”. Vì vậy, chúng lại tìm ra đối sách với Việt Nam ở trên Biển Đông. Ở Trường Sa, Trung Quốc đang ngang nhiên bồi đắp các đảo đá, hình thành các căn cứ quân sự liên hoàn trái phép với mục đích thôn tính quần đảo này và khống chế hoàn toàn Biển Đông, cửa ngõ hội nhập của dân tộc Việt trong thế kỷ 21. Còn trên đất liền, anh bạn láng giềng này đang từng bước chiếm lĩnh những vị trí xung yếu về an ninh – quốc phòng. Các doanh nghiệp Trung Quốc đang thuê đất dài hạn trên 264.000 ha rừng đầu nguồn mà 87% con số này là ở các tỉnh biên giới xung yếu. Đây chẳng khác nào là thiết lập các căn cứ quân sự trá hình sát biên giới Campuchia – Việt Nam và Lào – Việt và trong khi lại yêu cầu mở toang cánh cửa biên giới Việt – Trung. Thực tế, chúng đang muốn dùng các gọng kìm của mình để siết chặt dải đất hình chữ S.
Hoàng Việt
