Trung Quốc dám đùa giỡn với tính mạng của 1,4 tỷ dân thì còn tư cách gì ở Liên Hiệp Quốc?

Làm thế nào có thể hiện diện tại Liên Hiệp Quốc với tư cách người bảo vệ trật tự và luật pháp quốc tế, nếu không tôn trọng Nhà nước pháp quyền tại chính nước mình? Không thể chấp nhận những người lãnh đạo coi thường tính mạng của 1,4 tỷ dân mình. Đó là vấn đề của Trung Quốc. Và là vấn đề của tất cả chúng ta, nếu nạn dịch corona biến thành đại dịch.

Không thể chấp nhận một nửa sự thật, trước tính mạng 1,4 tỉ người

Nhà bình luận Dominique Moisi đặt câu hỏi trên Les Echos “Chuyện gì đã thực sự xảy ra ở Trung Quốc ?”. Dù không muốn bi kịch hóa tình hình, nhưng việc Bắc Kinh giữ bí mật số liệu khiến khó thể đánh giá đúng tầm mức của nạn dịch.

Tác giả nhắc lại việc trong dịch SARS năm 2003, thủ tướng Pháp thời đó là Jean-Pierre Raffarin vẫn giữ nguyên kế hoạch đến thăm Trung Quốc, và được Bắc Kinh coi là người thân thiết. Tuy nhiên tình bạn không có nghĩa là đồng lõa. Khi tính mạng của 1 tỉ 400 triệu người (và có thể hơn nữa) bị đe dọa, thì không thể chấp nhận một nửa sự thật, và trong trường hợp của Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO), là phê phán nửa chừng.

Những gì xảy ra trên thực tế tại Hoa lục ? Y học chưa biết con virus sẽ biến thể ra sao, cộng với thói quen giấu diếm của Bắc Kinh, khiến khó thể trả lời được câu hỏi này. Nhiều tuần lễ quý giá đã mất đi, gây hậu quả không thể khắc phục được, tạo ra nỗi sợ hãi và kiểm soát toàn bộ thông tin không phải là điều nên làm lúc này.

Bài viết cho rằng nếu nói về một «Tchernobyl Trung Quốc », hoặc so sánh cái chết của bác sĩ Lý Văn Lượng (Li Wenliang) với vụ tự thiêu của người bán hàng Tunisie gây ra Mùa Xuân Ả Rập có thể đôi chút cường điệu. Tập Cận Bình không phải là Gorbatchev hay Ben Ali, Trung Quốc không phải là Tunisia, cũng không trong tình trạng như Liên Xô cuối thập niên 80. Tuy nhiên trước một nạn dịch quy mô như thế, việc ngăn chận dịch bệnh cũng khó như tạo được niềm tin nơi người dân.

Tác giả Dominique Moisi cho biết, tháng 5/1986, khoảng 15 ngày sau thảm họa Tchernobyl, ông có mặt ở Matxcơva vì công việc. Rất nhiều lần, ông bị người dân chận lại hỏi với vẻ sợ hãi: «Ông là người phương Tây, có thể nói cho chúng tôi biết có thể ăn uống những thứ gì ? Chính quyền nói dối chúng tôi».

Với một đất nước coi thường và đùa bỡn 1,4 triệu tính mạng của người dân như thế. Làm thế nào có thể hiện diện tại Liên Hiệp Quốc với tư cách người bảo vệ trật tự và luật pháp quốc tế, nếu không tôn trọng Nhà nước pháp quyền tại chính nước mình ? Đó là vấn đề của Trung Quốc. Và là vấn đề của chúng ta, nếu nạn dịch corona biến thành đại dịch.

Cũng trên Les Echos, hãy còn quá sớm để đánh giá tác động kinh tế ngắn và trung hạn của nạn dịch virus corona, nhưng đã có thể đặt câu hỏi về nguyên nhân và hậu quả với thế giới. Cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 là hồi kết cho toàn cầu hóa quá tự do, và chủ trương tất cả cho thị trường. Còn cuộc khủng hoảng Trung Quốc năm 2020 là hồi chuông báo tử cho mô hình toàn trị này.

Trước mắt tỉ lệ tăng trưởng của Trung Quốc trong những năm tới sẽ sụt xuống dưới 4%, và hậu quả trong trung hạn được minh họa trong chính chữ Hán « nguy cơ » – vừa nguy hiểm vừa là cơ hội.

Từ một năm qua, người dân Trung Quốc rất bất mãn trước khủng hoảng dịch heo : 300 triệu con heo bị tiêu diệt, khiến giá thịt heo mà họ vốn ưa thích tăng vọt. Nhưng câu trả lời của Nhà nước là đầu tư cho những nhà máy kiêm nông trại 12 tầng lầu, để mặc các hộ chăn nuôi gia đình tự xoay sở, trong khi dân chúng mong muốn một cuộc sống « xanh và sạch », thuận với thiên nhiên.

Nhìn chung trên toàn cầu, cuộc khủng hoảng mô hình Bắc Kinh sẽ làm tăng quá trình phi toàn cầu hóa, tái chuyển dịch sản xuất. Những nước đang phát triển chẳng hạn ở châu Phi sẽ thoát được chế độ thực dân mới, còn với những nước phát triển, có thể hạn chế được tình trạng tiêu dùng quá lố, bất chấp hệ quả xã hội, môi trường. Như vậy con virus corona chưa hẳn chỉ mang lại toàn tin xấu.

« Ăn cắp », « nói dối »…Hoa Kỳ và Trung Quốc đấu khẩu kịch liệt tại Munich

Về quan hệ Mỹ-Trung, đặc phái viên của Le Figaro cho biết « Tại Munich, sự đối địch giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc nổ ra công khai ». Hội nghị về an ninh lần thứ 56 là dịp để Washington và Bắc Kinh đấu khẩu kịch liệt.

Người Trung Quốc là bọn ăn cắp, còn người Mỹ là những kẻ nói dối. Những từ ngữ nặng nề như thế đã được tung ra giữa đôi bên. Năm nay, đoàn đại biểu Mỹ đến Munich rất hùng hậu với ít nhất ba bộ trưởng và khoảng 40 dân biểu gồm đủ mọi khuynh hướng chính trị. Bất chấp nỗ lực đối phó với virus corona của Bắc Kinh, cả Cộng Hòa lẫn Dân Chủ Mỹ đều tố cáo mối đe dọa từ Trung Quốc đang đè nặng lên thế giới tự do.

Loạt đạn dữ dội nhất là từ bộ trưởng Quốc Phòng Mark Ester, ngay từ sáng thứ Bảy 15/2, ông đã tấn công vào Trung Quốc. Rằng đang « đi về một hướng sai lạc, có thái độ võ biền hung hăng. Trung Quốc xử sự theo kiểu phá hoại và đe nẹt trong khu vực. Chúng ta cần phải thức tỉnh ».

Bị chạm nọc, ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị trả đũa, cho rằng cáo buộc trên là « dối trá », do « Hoa Kỳ không chấp nhận sự thành công của Trung Quốc ».

Ngoài việc bành trướng trên Biển Đông với việc quân đội Trung Quốc đe dọa tất cả các nước láng giềng và xung đột thương mại, Washington còn lo ngại trước tham vọng công nghệ của Bắc Kinh, đặc biệt là dự án « Made in China 2025 ». Ông Mark Esper phẫn nộ : « Trung Quốc tiếp tục chính sách đi ăn cắp. Họ đánh cắp công nghệ ! »

Vương Nghị tự ca tụng : « Chúng tôi có đảng hùng mạnh, có 5.000 năm lịch sử, không sức mạnh nào trên thế giới ngăn được chúng tôi ». Nhưng Mark Esper đáp trả : « Phương Tây có một tương lai rạng ngời và sẽ chiến thắng. Thượng Đế sẽ phù hộ cho thế giới tự do và Hoa Kỳ ».

RFI