Bí ẩn Mó Hốc, nơi chuyên gia Liên Xô sang xây thủy điện Hòa Bình đi tìm con rùa khổng lồ

9:12 05/06/2020

Các cụ cao niên nhất trong bản Nghê, xã Đồng Nghê, huyện Đà Bắc bảo, Mó Hốc hiểu tiếng người và chỉ cần đọc câu thần chú gọi nước thì từ trong núi đá chảy ra như nước lũ. Và các cụ nói, đó là quà do Giàng ban tặng cho bà con vào những năm hạn hán nhất. Đến giờ cũng vậy Giàng vẫn thương bà con người Mường, người Tày nơi đây. Mó Hốc bí ẩn đến nỗi, các chuyên gia Liên Xô khi đó đang thi công Thủy điện Hòa Bình cũng lặn lội luồn rừng tìm lên tận đây để nghiên cứu. Nghe đâu bằng những phương pháp nghiên cứu về địa chất khoa học và hiện đại nhất thời bấy giờ mà đoàn chuyên gia kia vẫn lắc đầu không lý giải được điều bí ẩn đó. Họ thừa nhận, trên thế giới chưa từng gặp hiện tượng như thế ở Mó Hốc.

Quà tặng của trời

Nhìn trên bản đồ huyện Đà Bắc chạy dài từ phía Nam lên phía Tây Bắc dài cả gang tay. Con đường tỉnh lộ 433 đã được trải lớp nhựa mỏng nhưng vẫn vô cùng nguy hiểm. Đường cua tay áo, cua chữ chi, hết lên dốc lại xuống dốc khiến một tay lái vốn đi miền rừng nhiều như tôi đôi khi cũng lạc lối.

Loanh quanh hỏi đường mãi, chúng tôi mới tìm được nhà già làng Xa Văn Thanh. Mang tiếng là già làng nhưng ông Thanh mới ngoài 50 tuổi. Lúc chúng tôi đến ông vừa đi nương về. Biết có khách đến chơi, ông đã “hạ lệnh” cho vợ thịt gà khoản đãi khách quý. Vừa mời chúng tôi lên căn nhà sàn, ông vừa khề khà, lâu lắm rồi mới có khách lên đây chơi. Ở nơi khỉ ho cò gáy này họa hoằn lắm mới có người miền xuôi lên… Chắc nhà báo lên đây là có công chuyện rồi. Việc làng, việc bản cứ từ từ, phải làm đôi chén rượu cho ấm bụng, cho vững đôi chân đã. Sau vài chén nhập mâm, tôi mới dám hỏi già làng về cái Mó Hốc bí ẩn của xóm. Tợp nốt chén rượu ngô thơm nức chai, ông Thanh mới khề khà, chuyện về Mó Hốc hay còn có cái tên khác là Mó Gọi dài lắm, nhà báo nghe cả đêm chưa chắc đã hết chuyện đâu. Khi nhắc tới Mó Hốc ông Thanh luôn tỏ thái độ hết sức thành kính. Ông bảo, Mó Hốc có từ bao giờ chưa ai khẳng định được, chỉ biết rằng người Mường, người Tày định cư ở đây đã có rồi. Ngay cả đời cụ kị nhà ông Thanh cũng bảo thế. Cái mó nước đó lạ lắm, bất cứ một người dân nào khát nước đi qua, chỉ cần đọc câu thần chú: “Ông ơi, tôi khát nước quá, cho tôi xin tý nước đi”, trong lúc nói kết hợp với việc giậm chân mạnh xuống đất 3 lần. Cứ làm như thế 2 lần rồi đợi vài phút là nước từ trong núi đá cứ thế tuôn trào ra. Ai uống nước xong cũng cảm ơn trời đã ban tặng rồi đi. Từ bao đời nay, con cháu người Mường luôn bảo ban nhau câu thần chú nhiệm mầu đó. Vì sao mó nước đó lại hiểu tiếng người, ngay cả già làng cũng từng nhiều lần thắc mắc, các cụ đều bảo đó là do Giàng ban tặng cho cư dân Mường nơi đây.

Chuyện về mó nước gắn liền với một sự tích đã có cách đây lâu lắm rồi. Ông Thanh kể tiếp, ngày xửa ngày xưa nơi này rừng già còn trải dài vô tận, cây cổ thụ vài người ôm mọc sát chân nhà sàn. Thú hoang nhiều vô kể, đêm đêm hổ báo còn vào gầm nhà sàn bắt trộm trâu bò của bà con. Sống ở nơi miền rừng, nên người dân nơi đây rất biết ơn đại ngàn. Rừng cho cây để làm nhà, cho củi đun, rừng giữ đất giữ nước. Suối nguồn quanh năm tuôn chảy nên người Mường mới có câu “lợn bưng nước vác”. Ấy thế mà vào một năm nọ, suốt cả năm ông trời không cho mưa. Khắp mặt đất là một màu héo úa của cây cối. Suối cạn khô, trơ đá cuội. Trâu bò đói khát lăn ra chết hàng loạt. Người dân héo hon vì khát. Nếu tình trạng hạn hán mà kéo dài thêm một thời gian nữa, chắc không ai sống nổi. Khi đó bà con trong bản mới họp nhau lại tổ chức dâng lễ cầu khấn mong ông trời thương tình cho mưa xuống, lấy nước uống, lấy ruộng cày, cho đầy bát cơm…

Lời khẩn cầu của bà con người Mường khi đó như thấu đến tận nơi trời xanh. Đêm hôm đó, Giàng đã báo mộng cho già làng một việc rất lạ. Sáng ra già làng kể lại giấc mơ đêm qua cho bà con. Giàng không cho mưa mà chỉ già làng ra đứng trước cái mó nước ở đầu bản, cạnh đó có gốc cây đinh cổ thụ. Khi nào đi đến nơi chỉ cần đọc câu thần chú: “Ông ơi, tôi khát nước quá, cho tôi xin tý nước uống đi” và Giàng cũng không quên dặn lại là khi đọc thần chú phải giậm chân mạnh 3 lần xuống đất. Không biết có phải là giấc mơ bí ẩn đó dẫn đường, chỉ lối hay không, chứ khi đó bà con sắp chết khát cả nên già làng cùng bà con nhanh chóng đến đúng địa điểm có gốc cây đinh hương to bằng cả gian nhà như Giàng bảo. Với một tấm lòng thành kính, già làng đọc đúng câu thần chú đó. Những giây phút nặng nề trôi qua, hàng trăm người dân chăm chú trông vào hốc đá nhỏ bằng cột nhà sàn dưới chân núi. Lời của già làng vừa dứt, bỗng nhiên bà con nghe thấy tiếng nước chảy trong lòng núi. Nước di chuyển kêu ong óc như suối nguồn. Và chỉ lát sau nước từ trong núi đá cứ ào ào tuôn chảy ra như nước lũ. Nước từ trong lòng núi đá, qua các khe lỗ cứ tuôn chảy suốt như thế hàng canh giờ mới dừng. Hôm đó bà con được uống nước thỏa thích và vẫy vùng trong làn nước trong xanh, mát lạnh từ lòng đá chảy ra. Mó nước này được bà con đặt tên là Mó Hốc.

Từ hôm đó, hễ ai khát nước, ra Mó Hốc thành tâm cầu khấn là nước trong lòng núi lại tuôn ra. Nhờ có Mó Hốc mà bà con người Mường, người Tày nơi đây đã qua được cơn hạn hán. Suốt từ đó cho đến nay, trời đất đã trải qua bao lần biến chuyển, bao thế hệ người Mường sinh ra và lớn lên ở đất này đều được dạy bảo câu thần chú nhiệm mầu đó. Cho đến tận ngày nay, Mó Hốc vẫn tiếp tục cho nước, nếu như người dân cần. “Câu chuyện về Giàng báo mộng không biết thật hư thế nào. Đến hôm nay, chúng tôi ra Mó Hốc gọi, nước vẫn cứ tuôn ra như suối ngàn… Đây quả là một điều lạ lẫm với bất kỳ một ai khi đến đất này”, già làng Thanh khép lại câu chuyện đầy thần bí về Mó Hốc.

Trong núi có con rùa khổng lồ

Câu chuyện của già làng về Mó Hốc quả là điều kỳ diệu nhưng để thuyết phục được người ta tin hay không lại là một nhẽ. Trong buổi làm việc với ông Xa Văn Mạnh, Chủ tịch UBND xã Đồng Nghê tôi đã bị thuyết phục hoàn toàn. Ông Mạnh là người dân tộc Tày. Những cư dân đầu tiên của người Tày định cư ở đất này cũng đã vài trăm năm. Đến đời ông Mạnh nghe đâu là đời thứ 100. Ông Mạnh cũng là người xóm Nghê. Ông Mạnh bảo, từ thời còn để chỏm, ông hay đi thả trâu qua Mó Hốc. Vào những ngày nắng nóng, ông và đám trẻ trâu thường xuyên vào Mó Hốc xin nước uống. Đám trẻ trâu cùng đồng thanh đọc câu thần chú mà các cụ trong bản chỉ dạy. Lần nào gọi cũng được Giàng ưng thuận. Duy chỉ có một điều các cụ căn dặn lớp con cháu là khát nước thật hãy gọi, không được gọi đùa. Khi nước chảy ra là phải uống. Do vậy, điều đó đã ăn sâu vào tiềm thức của những cư dân nơi đây như là một thứ luật bất thành văn.

Cũng theo ông Mạnh, trước đây năm nào các cụ trong bản cũng sửa một cái lễ, gồm 1 con lợn, 1 chai rượu… vào ngày cuối cùng của năm dương lịch mang ra trước Mó Hốc đặt dưới gốc cây đinh cổ thụ tổ chức tế lễ. Người thầy cúng trong bản chịu trách nhiệm lễ. “Việc này thể hiện lòng biết ơn với trời, với đất, với thần rừng, thần núi đã mang lại cuộc sống, ấm no hạnh phúc cho bà con. Cầu cho mưa thuận gió hòa, cho cây lúa nhiều hạt, cho cây ngô có bắp, cho bản trên, bản dưới sống hòa thuận…”, ông Mạnh cho biết.

Cây đinh này đã bị đốt, giờ chỉ còn gốc sót lại

Nhắc tới Mó Hốc, người dân nào nơi đây cũng luôn tỏ lòng thành kính. Ông Đinh Công Chi, Trưởng ban Tư pháp là chàng rể quý của bản Nghê. Ông lấy vợ và định cư luôn tại bản. Ông luôn tự hào mình là người có may mắn được sinh ra và lớn lên tại mảnh đất này. Ông Chi kể, cách đây khoảng 30 năm. Ông cùng nhiều thanh niên ở bản Mọc lên bản Nghê tập dân quân. Trong lúc nghỉ giải lao, mọi người ngồi dưới gốc cây đinh gần Mó Hốc nghỉ ngơi. Giữa trưa trời nắng chang chang, một người trong đội chỉ vô tình bảo, ước gì được ngụp lặn trong làn suối mát lành cho bớt nóng. Lời nói vừa dứt, mọi người nghe thấy tiếng suối chảy róc rách trong lòng núi đá gần đó. Vốn là người nơi khác nên ông chỉ nghĩ rằng, có thể đó là ảo giác mà mọi người gặp phải. Lát sau, nước ở trong lòng núi đá phun ra ầm ầm như rồng trời vậy. Cả đoàn được phen tá hỏa, chẳng ai kịp chạy, từ đầu đến chân ướt sũng. Nước phun từ trong núi ra kéo dài 30 phút mới dừng. Sau lần đó, mọi người vào trong bản hỏi mới được nghe các cụ kể về Mó Hốc linh thiêng.

Câu chuyện về Mó Hốc ở bản Nghê hiểu được tiếng người lan đi nhanh chóng. Nó đã đến tai những chuyên gia Liên Xô ngày đó đang giúp nước ta thi công Thủy điện Hòa Bình. Nghe kể về Mó Hốc bí hiểm quá khiến họ phải cử một đoàn gồm nhiều kỹ sư địa chất, mang theo đủ các phương tiện hiện đại tiến về bản Nghê. Ngày đó, chưa có đường ôtô lên Đồng Nghê nên mọi người phải đi đường sông rồi luồn rừng hàng tuần trời mới đến bản Nghê. Trước sự chứng kiến của những chuyên gia, già làng bản Nghê đã biểu diễn cách gọi nước ở Mó Hốc ra cho họ xem. Trước khi già làng đọc thần chú, qua lời phiên dịch, mấy chuyên gia Liên Xô không tin là có chuyện “hô phong hoán vũ” như thần thoại đó. Hôm đó có cả ông Đinh Công Khiên (bố của ông Chi), Trưởng Công an xã cùng đông đảo cán bộ xã Đồng Nghê chứng kiến. Khi già làng vừa đọc dứt câu thần chú, cả đoàn chuyên gia ngỡ ngàng. Họ còn hiên ngang đứng trước Mó Hốc bị nước phun vào ướt sũng, mặc dù trước đó đã được mọi người cảnh báo phải đứng xa nơi đó ra. Được tận mắt chứng kiến sự kì lạ của tự nhiên này, họ mới tin đó là sự thật. Họ bắt tay vào nghiên cứu địa chất, rồi khảo sát nguồn nước… Cuối cùng họ nhận định, có thể trong lòng núi có 1 con rùa khổng lồ. Khi mọi người đọc câu thần chú và giậm chân, con rùa đó giật mình rụt cổ lại. Và nước từ trong lòng núi sẽ tràn ra. Họ chỉ giải thích vậy và lấy mẫu 2 chai nước về lại Hòa Bình.

Từ đó cho đến nay họ cũng chưa gửi thêm một lời kết luận nào về Mó Hốc bí ẩn này. Người dân nơi đây luôn tâm niệm, đây là món quà của Giàng ban tặng nên họ coi đó là một đặc ân. Với những người nơi khác lần đầu đến mảnh đất này không khỏi ngỡ ngàng khi chứng kiến cảnh tượng nước ở Mó Hốc tuôn trào. Anh Châu, người lái máy xúc của đơn vị thi công đường vào bản Nghê đến giờ vẫn chưa hết bàng hoàng. Hôm đó, anh Châu có nhiệm vụ múc chân đường cũ đi để đổ đá và cát vào lu đường. Khi anh đưa máy tới trước Mó Hốc, bỗng nhiên anh thấy nước ở trong lòng núi đá cứ phun ra ầm ầm ngập ngang cả máy xúc. Sợ quá, anh bỏ máy đó chạy thục mạng. Khi tới bản Nghê, anh mới dám dừng lại. Gặp già làng, anh mới hiểu do máy nổ mạnh nên đập vào vách núi khiến Mó Hốc lại phun trào. Hôm đó, anh Châu phải sửa một cái lễ nhờ già làng ra cúng. Mặc dù đã lễ tạ thần núi nhưng đơn vị của anh Châu phải vất vả lắm mới làm xong đoạn đường qua Mó Hốc. Suốt những ngày làm tại đó, Mó Hốc liên tục phun nước ra khiến đoàn đường thường xuyên ngập nước.

Khám phá Mó Hốc bí ẩn

Nghe bà con nơi đây kể về Mó Hốc khiến tôi nóng lòng muốn tận mắt được chiêm ngưỡng mó nước bí ẩn này. Giờ đây bản Nghê đã tách ra làm 2 bản. Mó nước thuộc địa phận của bản Co Lai. Ông Đinh Công Sơn, Trưởng bản Co Lai đích thân dẫn chúng tôi ra Mó Hốc. Đứng từ xa nhìn lại, Mó Hốc nằm dưới chân núi đá cao sừng sững, dựng vách thành thẳng đứng. Mó nằm cạnh đường. Trước đây ở khu núi đá này rừng nghiến, rừng đinh cổ thụ mọc phủ kín cả lối đi. Giờ đây trên đỉnh núi đó chỉ còn là cây bụi rậm rạp. Phía trước mó nước cũng chỉ còn vài cây nhỏ. Lại gần mó nước này cũng giống như bao mó nước khác ở miền núi đá. Nước từ trong lòng núi rỉ ra mát lạnh. Trên một khoanh đất rộng trước mặt, nước chảy thành vũng, cỏ mọc tốt um tùm. Tiến lại gần cửa mó nước chỉ là những cái hang nhỏ to bằng cột nhà sàn, người không chui vừa. Xung quanh cũng có nhiều hang đá nhỏ đã được bào mòn. Điều này chứng tỏ nước từng phun ra rất nhiều lần ở đây.

Khi chúng tôi định hú thử thì ông Sơn ngăn lại, từ ngày rừng đinh, rừng nghiến bị phá hủy vào mùa cạn đọc thần chú nước khó ra lắm. Tuy nhiên chỉ sau 1-2 trận mưa to, ai gọi Mó Hốc cũng tuôn trào. Chúng tôi có may mắn chứng kiến cảnh Mó Hốc phun nước. Ông Sơn dẫn chúng tôi ra chỗ gốc cây đinh cổ thụ. Giờ đây cây đinh đã bị chặt phá, ngay cả gốc cây cũng bị đốt cháy xém. Ông Sơn bảo, cây đinh cổ thụ này to lắm, 5 người ôm không xuể. Gốc của nó to bằng cả gian nhà và cao khoảng 30m. Quả như lời ông Sơn nói, cứ nhìn những rễ cây bị đốt còn sót lại, khoảng cách của chúng 3-4m, chỉ tiếc giờ nó không còn.

Khi đã yên vị ông Sơn mới tạo chiếc loa tay hú lên một hồi thật dài. Chúng tôi đứng đó mà tứa mồ hôi để đợi được xem một lần Mó Hốc tuôn nước. Chỉ lát sau tiếng nước chảy róc rách từ trong khe đá trào ra. Nước chảy không ào ào như thác đổ mà nó chỉ chảy từ từ. Ông Sơn bảo rằng, vì rừng bị chặt phá nhiều quá rồi. Phải đến giữa mùa mưa nước mới có nhiều.

Từ lần đó, không người dân nào dám động đến 1 lá cây trước cửa Mó Hốc. Bà con nơi đây còn đang quyên góp tiền để xây dựng một ngôi miếu nhỏ phía trước Mó Hốc để tạ ơn các thần linh, để con cháu người Mường, người Tày nơi đây đời đời phải tôn thờ Mó Hốc linh thiêng.

petrotimes