Virus bí ẩn xuất phát từ Trung Quốc là một chủng của virus SARS từng khiến 8.098 người chết năm 2002?

Sau 10 ngày hồi hộp chờ đợi các phân tích về con virus bí ẩn xuất phát từ Vũ Hán, Trung Quốc gây nên hàng loạt người ở chợ đầu mối buôn bán hải sản Huanan mắc bệnh viêm phổi nặng thì kết quả cho thấy là virus này thuộc họ coronavirus, rất gần với chủng virus SARS được phát hiện năm 2002 làm 8098 người mắc bệnh ở 37 quốc gia.

Tuy nhiên, có vẻ chủng virus mới này không đáng sợ như chủng virus SARS trước đó. Cho đến nay chỉ một trong số 42 người bị nhiễm đã chết (tỉ lệ chết cho đến nay khoảng 2.3%, trong khi đó SARS có tỷ lệ tử vong 9,6%). Người chết lần này là một người đàn ông 61 tuổi bị khối u bụng và bệnh gan mãn tính. Hiện nay, điều đáng mừng là vẫn chưa có bằng chứng nào cho thấy virus dễ dàng lây truyền giữa người với người. Virus không được tìm thấy trong 763 người tiếp xúc gần gũi với những người bị nhiễm bệnh hoặc nhân viên y tế là những người thường bị bệnh khi đó là virus có thể truyền giữa người và người.

Nhà sinh vật học tiến hóa Edward Holmes của Đại học Sydney, thay mặt cho một tập đoàn do Zhang Yong-Zhen của Đại học Fudan ở Thượng Hải lãnh đạo đã công bố một chuỗi ban đầu của dòng coronavirus mới trên virological.org. Trong ngày tiếp theo, ba nhóm làm việc thuộc ủy ban Y tế quốc gia Trung Quốc đã đăng tải năm chuỗi trình tự virus khác, được tập hợp từ các bệnh nhân khác nhau, trên GISAID, một cơ sở dữ liệu chủ yếu được sử dụng để chia sẻ dữ liệu về virus cúm. Do vậy, cho tới nay các nhà nghiên cứu Trung Quốc đã chia sẻ sáu bộ gen của virus mới này. Dựa trên các thông tin này, tổ chức Y tế thế giới (WHO) có kế hoạch sớm công bố một xét nghiệm chẩn đoán virus mới được phát triển bởi Christian Drosten, nhà virus học tại Bệnh viện Đại học Charité ở Berlin, và hy vọng cũng có nhiều phương pháp chẩn đoán mới từ các nhóm nghiên cứu khác về virus.

Nhà sinh vật học tiến hóa Andrew Rambaut của Đại học Edinburgh cho biết sáu trình tự trên khác nhau rất ít chứng tỏ chúng đến từ một nguồn. Chúng có thể đến từ cùng một lô động vật bị nhiễm bệnh tại chợ buôn bán hải sản Huanan (ngoài ra cũng có bán chim, rắn và thỏ). Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu vẫn chưa xác định được loài động vật nào thực sự là nguồn chứa virus. Nó xuất hiện như thế nào, lây nhiễm ra sao và số người nhiễm bệnh thực sự vẫn còn là một bí ẩn (có thể một số người bị mắc virus này nhưng chỉ có triệu chứng nhẹ và đã không được phát hiện).

Gần đây nhất một trường hợp đã được phát hiện nhiễm ở ngoài Trung Quốc đó là ở Thái Lan, báo cáo vào ngày 13 tháng 1, một khách du lịch bay từ Vũ Hán đến Bangkok, bệnh nhân này đã không đến chợ Huanan mà đã đến các chợ động vật khác. Do chưa làm rõ được cơ chế truyền bệnh và nguồn gốc truyền nhiễm của virus này (từ động vật nào?) nên các nhà khoa học vẫn đang rất lo ngại về khả năng truyền nhiễm của chúng trong những ngày Tết sắp tới, khi mà hàng trăm triệu người châu Á sẽ di chuyển khắp nơi.

Nói chung, các nước láng giềng của Trung Quốc và các nước có nhiều khách du lịch từ Trung Quốc (trong đó có Việt Nam) vẫn nên hết sức cẩn thận kiểm soát người nhiễm bệnh ở các cửa khẩu. Hạn chế đi du lịch đến Vũ Hán, nên rửa tay thường xuyên bằng xà bông, nếu có triệu chứng nóng sốt và viêm phổi, khó thở nên đến bệnh viện để được hỗ trợ y tế và kiểm tra.

TS. Nguyễn Hồng Vũ,
Viện Nghiên cứu ung thư, City of Hope, California, USA
Cố vấn khoa học Ruy Băng Tím

Theo FB Vu Hong Nguyen